Οστεοαρθρίτιδα Ισχίου

Τι είναι η oστεοαρθρίτιδα του ισχίου;

Η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου είναι μια χρόνια και προοδευτικά εξελισσόμενη πάθηση της άρθρωσης του ισχίου. Χαρακτηρίζεται από καταστροφή του αρθρικού χόνδρου της κοτύλης και της μηριαίας κεφαλής και τη δημιουργία νέου οστού (οστεόφυτα). Είναι σημαντικά συχνότερη στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες, ενώ η συχνότητά της αυξάνει με την πρόοδο της ηλικίας. Είναι μία μη αναστρέψιμη κατάσταση -ο χόνδρος που έχει φθαρεί δεν αναπτύσσεται ξανά- και έχει δυο βασικούς τύπους, την πρωτοπαθή και την δευτεροπαθή.

 

Τι σημαίνει άρθρωση του ισχίου;

Άρθρωση είναι το σημείο όπου δύο οστά ενώνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να κινούνται το ένα πάνω στο άλλο. Στην άρθρωση του ισχίου συμμετέχουν η κεφαλή του μηριαίου και η κοτύλη της λεκάνης. Η ομαλή κίνηση μιας άρθρωσης εξασφαλίζεται από τον αρθρικό χόνδρο. Η αρθρίτιδα είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει την παθολογική κατάσταση κατά την οποία μια άρθρωση φλεγμαίνει (είναι ερεθισμένη) και συνεπώς πονάει.

 

Η φλεγμονή αποτελεί την φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε κάποιο ερεθισμό (π.χ. τραύμα, φθορά, τοξίνες, μικρόβια). Η πιο κοινή μορφή αρθρίτιδας είναι η οστεοαρθρίτιδα και χαρακτηρίζεται από  προοδευτική φθορά του αρθρικού χόνδρου. Άλλες μορφές αρθρίτιδας είναι οι φλεγμονώδεις αρθρίτιδες στις οποίες ο αρθρικός υμένας φλεγμαίνει ως μέρος μιας συστηματικής νόσου (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα).

osteoarthritida-isxiou

Ποια είναι τα αίτια της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου;

Δεν υπάρχουν γνωστά και προφανή αίτια τα οποία να ευθύνονται για την πρωτοπαθή οστεοαρθρίτιδα του ισχίου και για αυτό και πολύ την χαρακτηρίζουν ως ιδιοπαθή.

osteoarthritida-isxiou osteoarthritida-isxiou

Η πρωτοπαθής οστεοαρθρίτιδα έχει χαρακτηριστεί ως μια ευρωπαϊκή νόσος μια και εμφανίζεται σπάνια σε Αφρικανούς, Ασιάτες και ερυθρόδερμους χωρίς να υπάρχει επιστημονική εξήγηση γι’ αυτό.

Η δευτεροπαθής οστεοαρθρίτιδα του ισχίου είναι γνωστής αιτιολογίας και εμφανίζεται πιο συχνά σε άτομα μικρότερης ηλικίας (<65 ετών). Τα πιο συχνά αίτια είναι:

  • Η Συγγενής πάθηση του ισχίου (δυσπλαστικό ισχίο) που προσβάλει κυρίως το γυναικείο φύλο, έχει πολυπαραγοντική αιτιολογία και χαρακτηρίζεται από την μη φυσιολογική ανάπτυξη του ισχίου.
  • Η Οστεοχονδρίτιδα της μηριαίας κεφαλής που συμβαίνει στα παιδιά και χαρακτηρίζεται από απώλεια της σφαιρικότητας της κεφαλής του μηριαίου λόγο ισχαιμικής νέκρωσης.
  • Η επιφυσιολίσθηση της άνω μηριαίας επίφυσης που προσβάλει έφηβα παχύσαρκα αγόρια ή ψηλά με μακριά άκρα κορίτσια και χαρακτηρίζεται από τη μετακίνηση της κεφαλής του μηριαίου στο επίπεδο της επίφυσης.
  • Η οστεονέκρωση της κεφαλής του μηριαίου που, για λόγους που δεν είναι απόλυτα τεκμηριωμένοι, συμβαίνει σε ένα τμήμα της κεφαλής του μηριαίου το οποίο υφίσταται έμφραγμα. Ως αποτέλεσμα το υποχόνδριο οστό υποχωρεί και έτσι αλλοιώνεται και το σφαιρικό σχήμα της.
  • Η προηγηθείσα λοιμώδη αρθρίτιδα του ισχίου κατά την οποία τα μικρόβια και οι τοξίνες που εκκρίνουν, αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, προκαλούν άμεση καταστροφή του χόνδρου.
  • Το σύνδρομο μηρό-κοτυλιαίας πρόσκρουσης που χαρακτηρίζεται είτε από μια ήπια εκ γενετής διαταραχή του προσανατολισμού της κοτύλης είτε από μια αναπτυξιακή αλλαγή στο σχήμα της μηριαίας κεφαλής.
  • Οι παλαιότεροι τραυματισμοί (κατάγματα ισχίου) σταδιακά οδηγούν λόγω του τραυματισμένου χόνδρου σε μετατραυματική οστεοαρθρίτιδα.

 

Τι προκαλεί η οστεοαρθρίτιδα στην αρθρώση του ισχίου;

Όταν το ισχίο προσβληθεί από οστεοαρθρίτιδα, στα πρώτα στάδια, ο αρθρικός χόνδρος γίνεται τραχύς και λεπταίνει επηρεάζοντας την ομαλή κίνηση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο αρθρικός υμένας να φλεγμαίνει (ερεθίζεται) και να παράγει αρθρικό υγρό, προκαλώντας ύδραρθρο (πρήξιμο της άρθρωσης). Ταυτόχρονα,  αντιδραστικά  οστικά μορφώματα αρχίζουν να αναπτύσσονται στα όρια της άρθρωσης. Αυτά ονομάζονται οστεόφυτα. Καθώς η αρθρίτιδα προχωράει, ο αρθρικό χόνδρος της κοτύλης και της κεφαλής του μηριαίου λεπταίνει συνεχώς και στα τελικά στάδια, που έχει υποστεί πλήρη καταστροφή, αποκαλύπτει το υποχόνδριο οστό. Τότε αυτά τα οστά αρχίζουν να τρίβονται μεταξύ τους και να φθείρονται.

osteoarthritida-isxiou osteoarthritida-isxiou

 

Πώς θα καταλάβω ότι πάσχω από οστεοαρθρίτιδα του ισχίου; Ποια είναι τα συμπτώματα;

Επειδή το ισχίο βρίσκεται βαθιά μέσα στο μηρό, δύσκολα στα πρώτα στάδια θα εμφανίσει συμπτώματα που θα μας οδηγήσουν να καταλάβουμε ότι έχει αρχίσει να εμφανίζεται κάποια μορφή οστεοαρθρίτιδας. Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι:

  • Πόνος: Ο πόνος από το ισχίο μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα σημεία, όπως στη βουβωνική χώρα ή στο πίσω μέρος του μηρού, στους γλουτούς και στη μέση. Ο πόνος απλώνεται στο πόδι, από το μηρό ως το γόνατο και οφείλεται στην φλεγμονή που αναπτύσσεται. Στα αρχικά στάδια εμφανίζεται συνήθως μετά από κούραση και έντονη δραστηριότητα, διαρκεί μερικές εβδομάδες και υποχωρεί με ξεκούραση και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Σε προχωρημένα στάδια ο πόνος γίνεται  μόνιμος, εμφανίζεται με κάθε κίνηση της άρθρωσης και υπάρχει ακόμα και στην ανάπαυση γιατί έχει μηχανική αιτιολογία και οφείλεται στο γεγονός ότι τα οστά τρίβονται μεταξύ τους.
  • Ανισοσκελία: Η αίσθηση ότι το ένα πόδι είναι κοντύτερο από το άλλο, η οποία προκαλείται επειδή ο χόνδρος μεταξύ των οστών μειώνεται, τα οστά εφάπτονται και φθείρονται από την τριβή.
  • Κριγμός: Σε ορισμένες περιπτώσεις ακούγεται ένα τρίξιμο των οστών κατά το βάδισμα.
  • Δυσκαμψία:  Η δυσκαμψία στην αρχή είναι ήπια και υποχωρεί μετά από λίγα λεπτά, αλλά προοδευτικά γίνεται έντονη, μόνιμη και τελικά το ισχίο χάνει την πλήρη κινητικότητα του. Δυσκολίες εμφανίζονται σε κινήσεις όπως να κόψετε τα νύχια των ποδιών σας, να βάλετε τις κάλτσες σας, να δέσετε τα κορδόνια των παπουτσιών σας ή ακόμα και όταν περπατάτε.
  • Χωλότητα: Ο ασθενής μπορεί να κουτσαίνει είτε λόγω του πόνου (ανταλγική χωλότητα) είτε λόγω ανισοσκελίας.
  • Υπάρχει περιορισμός ή αποφυγή δραστηριοτήτων αναψυχής, οποιασδήποτε εργασίας συμπεριλαμβανομένων και των οικιακών εργασιών ή της προσωπικής υγιεινής.

 

 

Πώς γίνεται η διάγνωση της αρθρίτιδας του ισχίου;

Μία επίσκεψη του ασθενή στον ορθοπαιδικό για να μάθει περισσότερα για την κατάστασή του και τους τρόπους αντιμετώπισής της είναι απαραίτητη. Ο ορθοπαιδικός θα τον εξετάσει μεθοδικά και θα του ζητήσει να κάνει εξετάσεις έτσι ώστε να βγάλει τη σωστότερη και ακριβέστερη διάγνωση. Πέραν της κλινικής εξέτασης που θα πραγματοποιήσει ο ορθοπαιδικός στο ιατρείο του, θα συστήσει και την πραγματοποίηση κάποιων απεικονιστικών εξετάσεων. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, μία απλή ακτινογραφία είναι αρκετή για να τεθεί η διάγνωση. Όταν τεθεί η διάγνωση θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ένα ειδικό χειρουργό ισχίου για περεταίρω ενημέρωση, έλεγχο και δημιουργία ενός θεραπευτικού πλάνου.

 

Ποια είναι η θεραπεία της αρθρίτιδας ισχίου;

Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου επικεντρώνεται στη μείωση του πόνου και τη βελτίωση της κινητικότητας της άρθρωσης. Αν και η οριστική θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου είναι η ολική αρθροπλαστική του ισχίου πολλοί ασθενείς με οστεοαρθριτικά ισχία δεν χρειάζονται άμεση αντικατάσταση του ισχίου.

Υπάρχουν πολλοί συντηρητικοί τρόποι για την αντιμετώπιση του πόνου στα αρχικά στάδια, οι οποίοι περιλαμβάνουν: φυσιοθεραπεία, ανάπαυση, έλεγχο του σωματικού βάρους, αποφόρτιση, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα από το στόμα (ΜΣΑΦ) και ενδοαρθρικές εγχύσεις (βιολογικές θεραπείες).

osteoarthritida-isxiou

Όταν όμως αυτές οι θεραπείες γίνουν ανεπαρκείς και ο πόνος αρχίζει να περιορίζει τις συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες παρά τη λήψη των ΜΣΑΦ και η κίνηση της άρθρωσης μειώνεται σε μεγάλο βαθμό, η χειρουργική θεραπεία αποτελεί τη μόνη λύση. Η χειρουργική επέμβαση λέγεται ολική αρθροπλαστική του ισχίου και περιλαμβάνει την εμφύτευση μιας τεχνητής άρθρωσης (πρόθεση) η οποία αντικαθιστά την φθαρμένη. Αυτή σήμερα αποτελεί μία από τις πιο επιτυχημένες επεμβάσεις στην ιατρική. Μετά μάλιστα από την δημοσίευση από την ομάδα του Bristol το 2007 στο Lancet, το πιο έγκυρο ιατρικό επιστημονικό περιοδικό, έχει αναγορευτεί ως “η επέμβαση του αιώνα” (“surgery of the century”). Από τότε η ολική αρθροπλαστική του ισχίου έχει βελτιστοποιηθεί κι άλλο με αποτέλεσμα σήμερα να πραγματοποιείται με τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας (Direct Superior Plus) για ταχύτερη ανάρρωση και χρήση ρομποτικής υποβοήθησης (ρομποτική αρθροπλαστική ισχίου MAKO®) για απόλυτη ακρίβεια στην τοποθέτηση των υλικών.

 

Ο ρόλος του ειδικού χειρουργού ισχίου

Ο ειδικός χειρουργός ισχίου θα πρέπει λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του ασθενούς και τις απεικονιστικές εξετάσεις, να τον αντιμετωπίσει ως «μοναδικό» περιστατικό και συζητώντας μαζί του να του προτείνει εξατομικευμένες θεραπευτικές λύσεις, συντηρητικές ή χειρουργικές.

Σε περίπτωση χειρουργικής επέμβασης θα πρέπει να γίνει η κατάλληλη προετοιμασία και να αναλυθεί με κάθε λεπτομέρεια το “χειρουργικό ταξίδι” του ασθενούς.

osteoarthritida-isxiou osteoarthritida-isxiou

Τέλος ο ειδικός χειρουργός ισχίου μέσα από την εμπειρία και την γνώση του και συνυπολογίζοντας πολλούς παράγοντες (πχ. ποιότητα οστού, σωματότυπο, ηλικία, είδος οστεοαρθρίτιδας κ.α.), θα πρέπει να προτείνει μια εξατομικευμένη αρθροπλαστική, συνδυάζοντας τεχνική και υλικά με τέτοιο τρόπο ώστε να προσφέρει στον ασθενή το βέλτιστο άμεσο αλλά και μακροχρόνιο αποτέλεσμα.

 

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
  • Η απόφαση για το «εάν» και «πότε» πρέπει να χειρουργηθεί ένας ασθενής με οστεαρθρίτιδα του ισχίου είναι δική του επιλογή που αφορά το στυλ και τον τρόπο της ζωής του.
  • Το επίπεδο του πόνου διαφέρει από ασθενή σε ασθενή και μόνο ο ίδιος ο ασθενής γνωρίζει «πόσο» πολύ τον επηρεάζει στην καθημερινότητά του.
  • Όσον αφορά την χειρουργική αντικατάσταση του ισχίου, τα κριτήρια είναι καταρχήν να υπάρχει ένα αρθριτικό ισχίο που θα αποδεικνύεται στις ακτινογραφίες και θα παρεμβαίνει σημαντικά στον τρόπο ζωής του ασθενή, προκαλώντας έντονους πόνους και κινητικές δυσκολίες.
  • Αντικατάσταση του ισχίου γίνεται πλέον συχνά και σε ασθενείς κάτω των 60 ετών.
  • Οι πολύ νέοι ασθενείς που είναι αρκετά ενεργοί και ζουν περισσότερο είναι πιθανό να χρειαστούν αναθεώρηση αντικατάστασης του ισχίου όταν το αρχικό φθαρεί μετά από 20 χρόνια.
  • Τα οφέλη και οι κίνδυνοι της χειρουργικής αντικατάστασης του ισχίου πρέπει να εξηγούνται με κάθε λεπτομέρεια και πλήρως από τον χειρουργό και να γίνονται απολύτως κατανοητά από τον ασθενή.
  • Όλα τα υλικά και όλες οι τεχνικές δεν είναι ιδίες όπως ίδιοι δεν είναι και όλοι οι ασθενείς.

 

Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Κώστας Ζάχος είναι ειδικά εκπαιδευμένος στις παθήσεις & τις θεραπείες του Ισχίου. Έχει μεγάλη εμπειρία σε πληθώρα περιστατικών, ενώ έχει εκπαιδευθεί κατάλληλα σε όλες τις τεχνικές και είναι πιστοποιημένος για τη χρήση του ρομποτικού συστήματος MAKO® . Ο κ. Ζάχος είναι ο μόνος ορθοπαιδικός χειρουργός στην Ελλάδα που μπορεί και συνδυάζει τη χειρουργική ελαχίστης επεμβατικότητας (Direct Superior Plus) με την ρομποτική χειρουργική (MAKO® ) και τα πρωτόκολλα ταχείας ανάρρωσης (Fast Track- ERAS). Έχοντας αποκτήσει βαθιά γνώση & εμπειρία στην παθολογία του ισχίου, είναι σε θέση να σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας για την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου.

 

Ο κος Ζάχος έχει fellowship εκπαίδευση (3 έτη) σε όλες τις πτυχές της χειρουργικής του ισχίου από δυο παγκοσμίου φήμης κέντρα, στην Μεγάλη Βρετανία από το North Bristol NHS Trust και στις ΗΠΑ από το USC – Keck School of Medicine. Είναι ένας από τους λίγους πιστοποιημένους ορθοπαιδικούς στην ρομποτική χειρουργική του ισχίου με την χρήση του ρομποτικού συστήματος MAKO® (MAKOplasty) στην Ελλάδα. Ο κος Ζάχος έχει βαθιά γνώση της παθολογίας του ισχίου και έχει πραγματοποιήσει μεγάλο αριθμό επεμβάσεων (αρθροπλαστικές, αναθεωρήσεις κλπ.) έχοντας αναπτύξει μεγάλη εμπειρία.