Η έννοια της αρθροπλαστικής επιφανείας δεν είναι νέα και η φιλοσοφία της είναι απλή. Εάν κάποιος μπορεί να εξαλείψει τον πόνο της οστεοαρθρίτιδας αφαιρώντας ελάχιστο οστό, τότε γιατί να μην το κάνει; Προς το τέλος της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η αρθροπλαστική επιφανείας έκανε μια δυναμική εμφάνιση με προθέσεις οι οποίες αποτελούνταν από μεταλλικά μηριαία εμφυτεύματα και κοτυλιαία εμφυτεύματα από πολυαιθυλένιο. Αυτός ο συνδυασμός συνοδεύθηκε με υψηλά ποσοστά αποτυχίας και η μέθοδος σύντομα εγκαταλείφθηκε. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η αρθροπλαστική επιφανείας επανήλθε πάλι στο προσκήνιο με νέες προθέσεις οι οποίες αποτελούνται εξολοκλήρου από μέταλλο (χρώμιο – κοβάλτιο).
Τι είναι με λίγα λόγια η αρθροπλαστική επιφανείας;
Η αρθροπλαστική επιφανείας είναι ένας τύπος αντικατάστασης του ισχίου που εφαρμόζεται κυρίως σε νέα άτομα που εμφανίζουν αρθρίτιδα του ισχίου. Στην αρθροπλαστική επιφανείας αφαιρείται ελάχιστο οστό από το μηριαίο με αποτέλεσμα η αναθεώρησή της αρθροπλαστικής ισχίου στο μέλλον σε κλασική ολική αρθροπλαστική να είναι μια σχετικά απλή διαδικασία.
Η αρθροπλαστική επιφανείας σήμερα περιλαμβάνει την τοποθέτηση μιας πρόθεσης κοβαλτίου-χρωμίου της οποίας το κοτυλιαίο εμφύτευμα δε διαφέρει ιδιαίτερα από αυτό που χρησιμοποιείται σε κάποιες μορφές ολικής αρθροπλαστικής. Το μηριαίο εμφύτευμα αντικαθιστά μόνο την αρθρική επιφάνεια της μηριαίας κεφαλής και όχι ολόκληρη την κεφαλή και τον αυχένα του μηριαίου οστού, όπως συμβαίνει σε μία κλασική ολική αρθροπλαστική.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα & τα μειονεκτήματα;
Τα πλεονεκτήματα της αρθροπλαστικής επιφανείας σε σχέση με την κλασική ολική αρθροπλαστική του ισχίου αποτελούν πεδίο διαμάχης μεταξύ των ορθοπαιδικών χειρουργών και ένα μεγάλο μέρος της έρευνας σήμερα έχει στραφεί στο θέμα αυτό.
Τα κυριότερα πλεονεκτήματα είναι:
- Η εύκολη αναθεώρησή της σε ολική αρθροπλαστική λόγω διατήρησης μεγάλου οστικού αποθέματος.
- Ο μειωμένος κίνδυνος εξαρθρήματος του ισχίου λόγω του μεγάλου μεγέθους της μηριαίας κεφαλής (σχεδόν ίσης με το μέγεθος της αρχικής)
- Το μεγαλύτερο εύρος κίνησης λόγω του μεγάλου μεγέθους της κεφαλής
- Η διατήρηση της εμβιομηχανικής της άρθρωσης του ισχίου
- Το περισσότερο φυσιολογικό βάδισμα
- Το χαμηλό ποσοστό φθοράς
- Η μειωμένη περιπροθετική οστεόλυση
Τα κυριότερα μειονεκτήματα είναι:
- Ο υψηλός βαθμός τεχνικής δυσκολίας. Αυτή είναι μια απαιτητική επέμβαση η οποία πρέπει να πραγματοποιείται μόνο από ειδικούς χειρουργούς ισχίου
- Τα σχετικά υψηλά ποσοστά κατάγματος του αυχένα του μηριαίου που συμβαίνουν στο 1,5% των ασθενών κατά την διάρκεια των πρώτων δύο ετών. Αν συμβεί αυτό τότε θα πρέπει να μετατραπεί σε ολική αρθροπλαστική
- Η άσηπτη νέκρωση της μηριαίας κεφαλής αποτελεί μια μοναδική επιπλοκή της μεθόδου και αν συμβεί αυτό τότε θα πρέπει να μετατραπεί σε ολική αρθροπλαστική.
- Τα υψηλά επίπεδα ιόντων κοβαλτίου και χρωμίου που απελευθερώνονται στο αίμα και στους ιστούς. Με την πάροδο του χρόνου, οι μεταλλικές επιφάνειες φθείρονται και αυτό οδηγεί στην παραγωγή μικροσκοπικών σωματιδίων μετάλλου που ονομάζονται ιόντα. Μερικοί ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν ευαισθησία ή αλλεργία σε αυτά τα μεταλλικά σωματίδια, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν πόνο και πρήξιμο.
Πότε απαιτείται να πραγματοποιηθεί αρθροπλαστική επιφανείας; Ποιος είναι κατάλληλος υποψήφιος;
Η αντικατάσταση του ισχίου ενδείκνυται σε προχωρημένες μορφές οστεοαρθρίτιδας και όταν έχουν εξαντληθεί όλες οι μη χειρουργικές θεραπευτικές επιλογές. Η χειρουργική θεραπεία πρέπει να λαμβάνει χώρα μόνο όταν η αρθρίτιδα επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα της ζωής και παρεμβαίνει στις καθημερινές δραστηριότητες.
Σε αντίθεση με την ολική αρθροπλαστική του ισχίου, η αρθροπλαστική επιφανείας δεν είναι κατάλληλη για όλους τους ασθενείς.
Οι ασθενείς με κακή ποιότητα οστών, με εστιακές ανωμαλίες οστών ή με μη φυσιολογική ανατομία της περιοχής του ισχίου διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών. Το μικρό μέγεθος των μηριαίων κεφαλών, που συνήθως σχετίζεται με το γυναικείο φύλο και η εγκυμοσύνη αποτελούν βασικές αντενδείξεις αυτής της μεθόδου. Η αρθροπλαστική επιφανείας αντενδείκνυται και σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια γιατί τα ιόντα κοβαλτίου και χρωμίου επιβαρύνουν την νεφρική λειτουργία.
Το χειρουργείο
Το χειρουργείο της αρθροπλαστικής επιφανείας μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με γενική αναισθησία είτε με περιοχική (ραχιαία ή επισκληρίδιο) αναισθησία. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με όλες τις προσπελάσεις (οπίσθια, πλαγία ή πρόσθια). Η αρθροπλαστική επιφανείας περιλαμβάνει την τοποθέτηση μιας πρόθεσης κοβαλτίου-χρωμίου. Το κοτυλιαίο εμφύτευμα σταθεροποιείται στην κοτυλιαία κοιλότητα με την τεχνική ενσφήνωσης αφότου αυτή πρώτα γλυφανθεί. Το μηριαίο εμφύτευμα, τοποθετείται σαν καπέλο στη μηριαία κεφαλή αφότου αυτή γλυφανθεί και σταθεροποιείται με οστικό τσιμέντο.
Εδώ πρέπει να επισημάνουμε ότι με την τεχνική αυτή η μηριαία κεφαλή και ο αυχένας της διατηρούνται ακέραιοι. Η διάρκεια της επέμβασης είναι περίπου 2,5-3 ώρες.
Υπάρχουν επιπλοκές;
Στην αρθροπλαστική επιφανείας οι επιπλοκές που σχετίζονται με την αναισθησία είναι πολύ σπάνιες. Οι πιο συχνές επιπλοκές μετά από μια αρθροπλαστική επιφανείας του ισχίου είναι:
- Λοίμωξη
- Εξάρθρωση
- Τραυματισμός των νεύρων και των αγγείων
- Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση και πνευμονική εμβολή
- Κάταγμα του αυχένα του μηριαίου.
Όπως σε κάθε σοβαρή χειρουργική πράξη έτσι και στην αρθροπλαστική επιφανείας μπορούν να εμφανιστούν απροσδόκητες επιπλοκές όπως: καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο, διαταραχή της λειτουργίας των νεφρών, του εντέρου και της κύστης.
Αποθεραπεία
Όλοι οι ασθενείς κινητοποιούνται με πλήρη φόρτιση του χειρουργημένου σκέλους (στα όρια του πόνου) από την ίδια μέρα του χειρουργείου με τη βοήθεια ενός φυσιοθεραπευτή και χωρίς κανένα περιορισμό. Για τις δύο πρώτες εβδομάδες χρησιμοποιούν δύο πατερίτσες ενώ για τις επόμενες δύο από μία πατερίτσα. Οι περισσότεροι ασθενείς παίρνουν εξιτήριο από το νοσοκομείο σε 3-5 ημέρες.
Για 28-32 ημέρες λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή. Η πρώτη μετεγχειρητική επίσκεψη πραγματοποιείται 4-6 εβδομάδες μετά το χειρουργείο. Η πλειονότητα των ασθενών μπορούν να οδηγήσουν αυτοκίνητο σε έξι εβδομάδες μετά το χειρουργείο ενώ η ήπια άθληση μπορεί να αρχίσει μετά το πρώτο τρίμηνο.
Αν και το 90% της αποκατάστασης επιτυγχάνεται το 1ο τρίμηνο, το 100% της αποκατάστασης επιτυγχάνεται στο πρώτο έτος. Οι περισσότεροι άνθρωποι μετά από μια αρθροπλαστική επιφανείας είναι σε θέση να παίξουν όχι μόνο γκολφ και τέννις, αλλά να κάνουν και σκι και ιππασία. Ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Στην αρχή ανά έτος για τα πρώτα 5 χρόνια και μετά ανά τριετία.
Επισήμανση
Στις 22 Απριλίου 2010 εκδόθηκε μια οδηγία (Medical Device Alert – MDA/2010/33) από τον οργανισμό που ελέγχει τα Φάρμακα και τα Προϊόντα στο Ηνωμένο Βασίλειο (Medicines and Healthcare Products Regulatory Agency). Αυτή έλεγε ότι κατά την αναθεώρηση αυτών των εμφυτευμάτων διαπιστώθηκαν αντιδράσεις στα μαλακά μόρια, οι οποίες μπορεί να σχετίζονται με ανεξήγητο πόνο στο ισχίο.
Στις 7 Σεπτεμβρίου 2010, μια δεύτερη οδηγία εκδόθηκε [MDA/2010/069] για το σύστημα ASR της εταιρίας DePuy, με αποτέλεσμα αυτό το σύστημα να αποσυρθεί από την αγορά.
Απευθυνθείτε στον Ορθοπαιδικό Χειρουργό Κώστα Ζάχο, ειδικό στο ισχίο. Ο κος Ζάχος έχει λάβει ειδική εκπαίδευση στις πιο σύγχρονες και περίπλοκες τεχνικές αρθροπλαστικής του ισχίου. Επικοινωνήστε με τον ιατρό για να απαλλαγείτε από τον πόνο στο ισχίο και να μάθετε εάν είστε υποψήφιος για αρθροπλαστική επιφανείας.
