Τι είναι η δυσπλασία του ισχίου;
Η δυσπλασία του ισχίου, επίσης γνωστή και ως αναπτυξιακή δυσπλασία του ισχίου (DDH) ή συγγενές εξάρθρημα του ισχίου (ΣΕΙ), είναι μια ανωμαλία στην άρθρωση του ισχίου. Οι περισσότεροι άνθρωποι που εμφανίζουν δυσπλασία του ισχίου γεννιούνται με αυτήν.
Το ισχίο είναι η μεγαλύτερη (ball-and-socket) άρθρωση στο ανθρώπινο σώμα. Η μηριαία κεφαλή -που είναι σφαιρική- ταιριάζει απόλυτα μέσα στην κοτύλη -που είναι ημισφαιρική- της λεκάνης. Εάν το ισχίο είναι στη θέση του όπως πρέπει, η σφαιρική κεφαλή περιστρέφεται ελεύθερα μέσα στην ημισφαιρική κοτύλη. Η δυσπλασία του ισχίου είναι μια κατάσταση κατά την οποία η κοτύλη δεν καλύπτει πλήρως τη κεφαλή του μηριαίου. Στα άτομα που πάσχουν από τη πάθηση αυτή, η σφαιρική κεφαλή δεν εφαρμόζει απόλυτα μέσα στην ημισφαιρική κοτύλη όπως θα έπρεπε. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί σταδιακά μια κακή επικέντρωση της κεφαλής μέσα στην κοτύλη. Ως αποτέλεσμα, η άρθρωση του ισχίου παρουσιάζει ένα βαθμό αστάθειας που μπορεί να φτάσει έως την εξάρθρωση, δηλαδή η κεφαλή του μηριαίου είναι εκτός της κοτύλης. Η κακή επικέντρωση φθείρει τον αρθρικό χόνδρο και οδηγεί σε πρώιμη οστεοαρθρίτιδα του ισχίου.
Πόσο συχνή είναι η δυσπλασία του ισχίου;
Η δυσπλασία του ισχίου έχει συγγενή χαρακτηριστικά και συμβαίνει συχνότερα στα κορίτσια από τα αγόρια.
Ποιες είναι οι αιτίες και παράγοντες κινδύνου δυσπλασίας ισχίου;
Η δυσπλασία του ισχίου εμφανίζεται στα μωρά επειδή η άρθρωση του ισχίου όταν γεννιόμαστε είναι φτιαγμένη από μαλακό χόνδρο, ο οποίος σιγά σιγά πλάθεται, σκληραίνει και γίνεται οστό. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, όταν η μηριαία κεφαλή είναι σωστά επικεντρωμένη μέσα στην κοτύλη, η κίνηση βοηθά ώστε η κεφαλή και η κοτύλη να αναπτυχθούν σωστά και να πάρουν το τελικό τους σχήμα (σφαιρική κεφαλή – ημισφαιρική κοτύλη). Όταν δεν υπάρχει εξαρχής καλή επικέντρωση, τότε η κοτύλη μπορεί να καταλήξει να είναι πολύ ρηχή ή και να μην σχηματιστεί καθόλου πάνω από την κεφαλή, οδηγώντας σε αστάθεια ή εξάρθρημα αντίστοιχα. Υπάρχουν μερικές αιτίες που αυτό μπορεί να συμβεί ακριβώς πριν γεννηθεί ένα μωρό:
- Στην πρώτη εγκυμοσύνη.
- Το μωρό είναι μεγάλο.
- Το μωρό βρίσκεται σε ισχιακή προβολή κατά την γέννα
Το σφιχτό τύλιγμα (φάσκιωμα) των μωρών με τα ισχία και τα γόνατά τους ευθεία μπορεί επίσης να συμβάλλει στην ανάπτυξη της δυσπλασίας.
Ποια είναι τα συμπτώματα δυσπλασίας του ισχίου;
Τα συμπτώματα της δυσπλασίας του ισχίου εξαρτώνται από την ηλικία. Τα μωρά έχουν μερικές φορές το ένα πόδι μακρύτερο από το άλλο. Στα παιδιά το ένα ισχίο είναι λιγότερο εύκαμπτο σε σχέση με το άλλο και όταν αρχίζουν να περπατούν κουτσαίνουν.
Σ’ ένα νεαρό ενήλικα τα πρώτα συμπτώματα είναι ο πόνος στο ισχίο ή η μυϊκή αδυναμία.
Οι μισοί ασθενείς με δυσπλασία του ισχίου έχουν επίσης πόνο και τη νύχτα. Ο ασθενής μπορεί επίσης να αναπτύξει μυϊκή αδυναμία και ανισοσκελεία. Τα άτομα με δυσπλασία αναπτύσσουν χωλότητα (κουτσαίνουν) και όταν αυτή είναι αμφοτερόπλευρη έχουν ένα χαρακτηριστικό βάδισμα που μοιάζει με αυτό της πάπιας.
Πώς γίνεται η διάγνωση της δυσπλασίας του ισχίου;
Η διάγνωση της δυσπλασίας του ισχίου εξαρτάται από την ηλικία. Τι ισχύει:
- Για τα Μωρά: Όλα τα μωρά ελέγχονται για δυσπλασία του ισχίου κατά το πρώτο ραντεβού με τον παιδίατρο. Εάν ένα μωρό έχει γεννηθεί με ισχιακή προβολή, ή αν ο παιδίατρος υποψιάζεται ότι μπορεί να έχει δυσπλασία, το μωρό αυτό πρέπει να κάνει ένα υπέρηχο ισχίων μέσα στους πρώτους 3 μήνες μετά τη γέννηση του.
- Για τους Ενήλικες: Σε νεαρούς ασθενείς και ιδιαίτερα γυναίκες με άλγος στο ισχίο, ο ορθοπαιδικός πάντα πρέπει να υποψιάζεται την δυσπλασία. Η λήψη σωστού ιστορικού αποτελεί πολύ σημαντικό στοιχείο της κλινικής εξέτασης, κατά την οποία πρέπει να διερευνηθεί η ύπαρξη τυχών:
- Κλίσης της λεκάνη
- Διαφοράς στο μήκος των ποδιών
- Ατροφίας των μυών
- Χωλότητας
Η κλινική εξέταση ολοκληρώνεται με τον έλεγχο του εύρους της κίνησης του ισχίου. Αν υπάρχει υποψία δυσπλασίας του ισχίου, πρέπει να γίνει διερεύνηση με ορισμένες απεικονιστικές εξετάσεις.
Ποιες επιπλοκές σχετίζονται με τη δυσπλασία ισχίου;
Εάν η δυσπλασία του ισχίου δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει οδυνηρά μακροχρόνια προβλήματα & επιπλοκές, όπως:
- Ρήξη του επιχείλιου χόνδρου: βλάβη στον χόνδρο που σφραγίζει την άρθρωση του ισχίου
- Οστεοαρθρίτιδα: Βλάβη του αρθρικού χόνδρου που προκαλεί πόνο και δυσκαμψία
- Εξάρθρημα: Τα οστά γλιστρούν έξω από τη θέση τους στην άρθρωση.
- Αστάθεια: Χαλάρωση της άρθρωσης που προκαλεί πόνο και αδυναμία
Ποια είναι η θεραπεία της δυσπλασίας ισχίου;
Η θεραπεία της δυσπλασίας του ισχίου εξαρτάται από την ηλικία του και τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Τα μωρά που διαγιγνώσκονται νωρίς φορούν για μερικούς μήνες ένα μαλακό νάρθηκα που κρατά την κεφαλή επικεντρωμένη μέσα στην κοτύλη έτσι ώστε η κεφαλή και η κοτύλη να διαμορφωθούν στο σωστό σχήμα. Ένα μωρό ηλικίας άνω των 6 μηνών μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.
Στους ενήλικες, η χειρουργική επέμβαση είναι συνήθως η μόνη θεραπεία.
- Εάν η δυσπλασία είναι ήπια, συνήθως μπορεί να αντιμετωπιστεί με αρθροσκόπηση ισχίου, μία ελάχιστα επεμβατική διαδικασία για την επισκευή της ρήξης του επιχειλιου χόνδρου
- Εάν η δυσπλασία είναι πιο σοβαρή ο χειρουργός μπορεί να χρειαστεί να κάνει οστεοτομία της λεκάνη και να την επαναπροσανατολίσει την κοτύλη, ώστε να την επικεντρώνεται καλύτερα στην κεφαλή του μηριαίου. Αυτή η χειρουργική επέμβαση ονομάζεται περικοτυλιαία (periacetabular) οστεοτομία. Αυτή η διαδικασία μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ή καθυστέρηση της αρθρίτιδας του ισχίου.
- Τα ισχία με δυσπλασία που έχουν εκτεταμένες βλάβες στον αρθρικό χόνδρο χρειάζονται πλήρη αντικατάσταση (ολική αρθροπλαστική ισχίου).
Ο Ειδικός Χειρουργός Ισχίου Κώστας Ζάχος είναι εμπνευστής της τεχνικής της Face Changing Cup, μίας καινοτόμου θεραπείας για την αντιμετώπιση της δυσπλασίας του ισχίου. Μαζί με τον κ. Evert Smith, έχει αναπτύξει μια πρωτοποριακή μέθοδο θεραπείας χωρίς την χρήση μοσχευμάτων. Πλεονέκτημα της συγκεκριμένης τεχνικής είναι η βελτιωμένη τοποθέτηση της πρόθεσης με σκοπό τη μείωση του ρυθμού φθοράς της.
