Τι ονομάζουμε Αναθεώρηση Αρθροπλαστικής Ισχίου;
Η επανεγχείρηση της ολικής αρθροπλαστικής ισχίου ονομάζεται αναθεώρηση αρθροπλαστικής ισχίου. Η αναθεώρηση περιλαμβάνει την αφαίρεση της υπάρχουσας πρόθεσης και την αντικατάστασή της με μια νέα. Μερικές φορές, μόνο ένα τμήμα της πρόθεσης (το κοτυλιαίο εμφύτευμα, το πολυαιθυλένιο, ή μηριαίο εμφύτευμα) απαιτεί αντικατάσταση, ενώ άλλες φορές ολόκληρη η πρόθεση πρέπει να αντικατασταθεί. Αυτή η πολύπλοκη χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη όταν η υπάρχουσα ολική αρθροπλαστική δεν λειτουργεί ικανοποιητικά ή έχει γίνει επώδυνη ή έχει μολυνθεί.
Με την ολική αρθροπλαστική του ισχίου γίνεται αντικατάσταση της φθαρμένης άρθρωσης με μία πρόθεση. Θεωρείται ως μια εξαιρετικά επιτυχημένη επέμβαση που προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο και επιτρέπει:
- Ανάκτηση της χαμένης κινητικότητας
- Πλήρη επάνοδο στην καθημερινότητα
- Αισθητή βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς
Για τους παραπάνω λόγους, έχει χαρακτηριστεί και ως η επέμβαση του αιώνα. Παρ’ όλα αυτά με την πάροδο του χρόνου η πρόθεση φθείρεται, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις αναπτύσσονται επιπλοκές που απαιτούν χειρουργική θεραπεία.
Η αναθεώρηση είναι τεχνικά μια εξαιρετικά δύσκολη εγχείρηση και λίγοι ορθοπαιδικοί χειρουργοί έχουν επαρκή κατάρτιση και εμπειρία σε αυτόν τον τομέα. Ο κ. Ζάχος διαθέτει εμπειρία στο συγκεκριμένο χειρουργείο καθώς εκτελεί τη χειρουργική επέμβαση της αναθεώρησης του ισχίου σε τακτική και συχνή βάση.
Γιατί μια αρθροπλαστική πρέπει να αναθεωρηθεί;
Η πλειοψηφία των ηλικιωμένων ασθενών που έχουν υποβληθεί σε αντικατάσταση του ισχίου διατηρούν την πρόσθεση για 15 έως 20 έτη, και μερικές φορές για μια ζωή. Ωστόσο, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν μία ή περισσότερες αναθεωρήσεις, ιδίως εάν η αρχική χειρουργική επέμβαση έχει γίνει σε νεαρή ηλικία και ο ασθενής έχει επιλέξει ένα πολύ δραστήριο τρόπο ζωής. Μια αρθροπλαστική ισχίου μπορεί να αποτύχει για διάφορους λόγους όπως:
Χαλάρωση
Κάποιες φορές η αναθεώρηση είναι αναγκαία, διότι τα εμφυτεύματα έχουν χαλαρώσει. Όταν εφαρμόζονται για πρώτη φορά τα μεταλλικά και πλαστικά εμφυτεύματα για να αντικαταστήσουν την φθαρμένη άρθρωση, τοποθετούνται με την προοπτική να παραμείνουν σταθερά για μεγάλο χρονικό διάστημα (15-20 χρόνια).
Τα εμφυτεύματα είτε σταθεροποιούνται με την χρήση μιας ειδικής Ρητίνης που λέγεται οστικό τσιμέντο ή στην αρχή ενσφηνώνονται μέσα στο οστό και στην συνέχεια το οστό αναπτύσσεται μέσα στην επιφάνεια τους. Ωστόσο, η τριβή που αναπτύσσεται μεταξύ των αρθρικών επιφανειών των εμφυτευμάτων, καθώς αυτές κινούνται η μια πάνω στην άλλη, προκαλεί την φθορά τους. Ως αποτέλεσμα, δημιουργούνται μικροσκοπικά σωματίδια που συσσωρεύονται γύρω από την άρθρωση. Σε μια διαδικασία που ονομάζεται άσηπτη χαλάρωση, οι δεσμοί του εμφυτεύματος με το οστό καταστρέφονται στην προσπάθεια του οργανισμού να απομακρύνει τα σωματίδια φθοράς. Όταν η πρόσθεση χαλαρώνει, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει πόνο, παραμόρφωση ή αστάθεια. Καθώς ο οργανισμός απομακρύνει τα σωματίδια φθοράς καταστρέφει και το φυσιολογικό οστό. Αυτή η διαδικασία αποδυναμώνει το οστό, το οποίο μπορεί να υποστεί ακόμα και κάταγμα, και θέτει σε αμφισβήτηση την επιτυχία της αναθεώρησης.
Άσηπτη χαλάρωση είναι ο πιο κοινός λόγος αποτυχίας μιας ολικής αρθροπλαστικής ισχίου. Αναπτύσσεται προοδευτικά με την πάροδο του χρόνου μετά από 15-20 χρόνια ως αποτέλεσμα της φυσιολογικής φθοράς των υλικών. Αν η άσηπτη χαλάρωση εμφανιστεί πρόωρα τότε οφείλεται είτε στην κακή τοποθέτηση των εμφυτευμάτων, είτε στην κακή επιλογή των υλικών, είτε στην αποτυχία αναπαραγωγής της φυσιολογικής τάσης των μαλακών μορίων γύρω από την άρθρωση. Όλα αυτά μπορούν να αποφευχθούν όταν η πρώτη αρθροπλαστική ισχίου γίνεται από ένα ειδικό χειρουργό ισχίου που μπορεί με την εμπειρία να επιλέξει τα κατάλληλα υλικά. Συνδυάζοντάς τα με το ρομποτικό σύστημα ΜΑΚΟ® και την τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας Direct SuperiorPlus, επιτυγχάνει την ακριβέστερη τοποθέτηση των εμφυτευμάτων και τη σωστή αναπαραγωγή της φυσιολογικής τάσης των μαλακών μορίων.
Μόλυνση
Η μόλυνση είναι μια άλλη αιτία αποτυχίας του εμφυτεύματος. Τα μεγάλα μεταλλικά και πλαστικά εμφυτεύματα χρησιμεύουν ως επιφάνειες πάνω στις οποίες τα βακτήρια αρέσκονται να εναποτίθενται. Επιπλέον, οι χειρουργημένοι ιστοί έχουν διαταραγμένη παροχή αίματος, η οποία μπορεί να μην είναι επαρκής για την καταπολέμηση μιας λοίμωξης. Ακόμη και αν τα εμφυτεύματα παραμένουν καλά στερεωμένα, ο πόνος, το πρήξιμο και η εκροή κάνουν συχνά αναγκαία την αναθεώρηση.
Το ποσοστό αυτό είναι σχετικά μεγαλύτερο σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς ή σε ασθενείς με αναθεώρηση.
Εξάρθρημα
Το εξάρθρημα αποτελεί έναν ακόμη λόγο αποτυχίας μιας αρθροπλαστικής. Με τον όρο εξάρθρωση εννοούμε όταν η κεφαλή του μηριαίου εμφυτεύματος βρίσκεται έξω από την κανονική της θέση. Το ποσοστό του εξαρθρήματος μετά από μια συμβατική αρθροπλαστική ισχίου κυμαίνεται από 2-5 %. Οι ασθενείς που βιώνουν πολλαπλά εξαρθρήματα χρήζουν άμεσης αναθεώρησης. Το εξάρθρημα μπορεί να προκληθεί από:
- Ανεπάρκεια των μαλακών μορίων (μυών τενόντων και συνδέσμων)
- Οστεόφυτα ή ουλώδη ιστό που προκαλούν πρόσκρουση
- Κακή τοποθέτηση της πρόθεσης
- Συνυπάρχουσες νευρολογικές διαταραχές (π.χ. παρκινσονισμός) σε συνδυασμό με την κακή επιλογή υλικών
- Μη συμμόρφωση των ασθενών.
Το ποσοστά του εξαρθρήματος με την συνδυασμένη χρήση της ρομποτική τεχνολογία ΜΑΚΟ ® και της τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας Direct Superior Plus από ειδικούς χειρουργούς ισχίου έχουν σχεδόν εκμηδενισθεί. Αυτό γίνεται γιατί όταν η εμπειρία και η γνώση του χειρουργού παντρεύονται με την τεχνολογία, η επιλογή των υλικών είναι σωστή, η τοποθέτηση των εμφυτευμάτων είναι ακριβέστερη και η αναπαραγωγή της φυσιολογικής τάσης των μαλακών μορίων πλήρης.
Άλλοι παράγοντες σχετίζονται με τον ασθενή
Στους νέους και πιο δραστήριους ασθενείς και σε όσους πάσχουν από παχυσαρκία, ο ρυθμός φθοράς είναι μεγαλύτερος, με αποτέλεσμα η χαλάρωση να επέρχεται πιο γρήγορα. Συνεπακόλουθα, τα ποσοστά αναθεώρησης σε τέτοιες περιπτώσεις είναι υψηλότερα. Οι ασθενείς των οποίων η κύρια χειρουργική επέμβαση πραγματοποιείται για φλεγμονώδη αρθρίτιδα, άσηπτη νέκρωση, η προηγούμενο κάταγμα ισχίου έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για χαλάρωση, ειδικά αν δεν γίνει σωστή επιλογή υλικών.
Η βαθιά γνώση και η εμπειρία του ειδικού χειρουργού ισχίου (fellowship trained) παίζουν καταλυτικό ρολό όχι μόνο στην σωστή τοποθέτηση, αλλά κυρίως στην επιλογή των κατάλληλων υλικών. Οι παράγοντες αυτοί συνδέονται άρρηκτα με την μακροχρόνια βιωσιμότητα της αρθροπλαστικής του ισχίου.
Πώς καταλαβαίνω ότι η αρθροπλαστική ισχίου έχει αποτύχει; Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η αποτυχημένη αρθροπλαστική του ισχίου χαρακτηρίζεται από πόνο, αλλαγή στη θέση του εμφυτεύματος και μείωση της λειτουργικότητας του εμφυτεύματος η οποία συνοδεύεται από χωλότητα ή εξάρθρημα. Οι ασθενείς που επιδεικνύουν αυτά τα συμπτώματα χρήζουν αναθεώρησης.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Για να τεθεί η διάγνωση απαραίτητα είναι η λήψη ενός σωστού ιστορικού, η πραγματοποίηση μιας λεπτομερής κλινική εξέταση καθώς και η αποστολή ακτινογραφιών, σπινθηρογραφήματος, εργαστηριακών εξετάσεων και ενδεχομένως πραγματοποίηση παρακέντησης. Ο εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός Χειρουργός έπειτα θα είναι σε θέση να προσφέρει εξατομικευμένη θεραπεία στον ασθενή με βάση το ιστορικό και τις εξετάσεις του.
Πόσο διαρκεί το χειρουργείο της αναθεώρησης;
Ο ακριβής χρόνος που απαιτείται εξαρτάται από την πολυπλοκότητα της εκάστοτε περίπτωσης, γιατί η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Γενικά χρειάζεται περισσότερος χρόνος απ’ ότι για να γίνει μια ολική αρθροπλαστική για πρώτη φορά. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται τουλάχιστον 2-3 ώρες για σχετικά απλές περιπτώσεις και πολύ περισσότερες σε πιο πολύπλοκες.
Απαραίτητη Προετοιμασία πριν την Αναθεώρηση Ισχίου
Η προετοιμασία ξεκινάει αρκετές ημέρες πριν από την ημέρα της επέμβασης. Μερικές φορές απαιτείται ειδικός εξοπλισμός, ο οποίος πρέπει να παραγγελθεί εκ των προτέρων.
Κατά τη διάρκεια του Χειρουργείου
Συνήθως μια μεγάλη τομή και εξειδικευμένες προσπελάσεις της άρθρωσης του ισχίου είναι απαραίτητες έτσι ώστε να αποκτηθεί επαρκή πρόσβαση για να πραγματοποιηθεί η χειρουργική επέμβαση.
Το χειρουργείο της αναθεώρησης περιλαμβάνει τρεις φάσεις:
- Η πρώτη φάση περιλαμβάνει την προσεκτική απομάκρυνση των εμφυτευμάτων προκαλώντας την ελάχιστη δυνατή βλάβη στο οστό που τα περιέχει. Αυτό απαιτεί ειδικό εξοπλισμό.
- Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει την αντικατάσταση οποιουδήποτε οστού έχει χαθεί, είτε με οστικό μόσχευμα ή με τη χρήση ειδικών σφηνών από πορώδες μέταλλο, έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια σταθερή βάση για τη νέα πρόθεση.
- Η τρίτη και τελευταία φάση περιλαμβάνει την τοποθέτηση της νέας πρόθεσης. Για την αναθεώρηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν ατσίμεντα και τσιμεντένια εμφυτεύματα.
Εάν η αρθροπλαστική προς αναθεώρηση είναι μολυσμένη αυτή γίνεται συνήθως με μια διαδικασία δύο σταδίων. Το πρώτο στάδιο περιλαμβάνει την αφαίρεση του μολυσμένου εμφυτεύματος και τη τοποθέτηση μιας προσωρινής πρόθεσης. Αυτή η προσωρινή πρόθεση περιέχει αντιβιοτικά για να βοηθήσει στην καταπολέμηση της λοίμωξης. Μετά την εξάλειψη της λοίμωξης, μια δεύτερη επέμβαση πραγματοποιείται για την τοποθέτηση της μόνιμης πρόθεσης. Χρησιμοποιώντας αυτή την προσέγγιση, είναι δυνατόν να εξαλειφθεί η μόλυνση στο 80-90% των περιπτώσεων.
Ποια είναι τα αποτελέσματα της αναθεώρησης;
Η αναθεώρηση είναι μια πιο πολύπλοκη επέμβαση και οι κίνδυνοι της είναι υψηλότεροι από αυτούς της απλής αρθροπλαστικής. Ωστόσο, όταν εκτελείται από έναν ειδικά εκπαιδευμένο χειρούργο που τις εκτελεί τακτικά, τα αποτελέσματα είναι θετικά στην συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών.
Πόσες φορές μπορεί να επαναληφθεί η αναθεώρηση;
Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει όριο στον αριθμό των φορών που μπορεί να αναθεωρηθεί ένα ισχίο. Είναι σαφές, ωστόσο, ότι οι πολλαπλές αναθεωρήσεις δεν είναι επιθυμητές. Όσες περισσότερες φορές ένα ισχίο αναθεωρείται, τόσο περισσότερος ουλώδης ιστός δημιουργείται στους μύες, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει χωλότητα και διαταραχή της λειτουργίας. Με τις σύγχρονες τεχνικές, μια αποδεδειγμένα καλή πρόθεση που έχει τοποθετηθεί σωστά αναμένεται να διαρκέσει για τουλάχιστον 10-15 χρόνια, ακόμη και σε νέα/δραστήρια άτομα, πριν χρειαστεί αν αναθεωρηθεί.
Όσο πιο νέος και δραστήριος είναι ένας ασθενής, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να φθαρεί πρόωρα η επιφάνεια στήριξης της πρόθεσης και να χρειαστεί αναθεώρηση. Γι’ αυτό παρατηρείται συχνά η ανάγκη να χρησιμοποιούνται στους νέους ασθενείς σκληρές επιφάνειες στήριξης όπως είναι το κεραμικό. Παράλληλα υπάρχει και η τάση να τοποθετούνται μικρά εμφυτεύματα ειδικής σχεδίασης (τεχνική microplasty), έτσι ώστε να είναι θεωρητικά πιο εύκολο να αφαιρεθούν. Τα μικρά εμφυτεύματα διατηρούν επίσης το μέγιστο οστικό απόθεμα, μέχρι να έρθει η ώρα να αναθεωρηθούν.
Πώς μπορεί να επιτευχθεί μείωση του αριθμού των αναθεωρήσεων;
Το κλειδί στη μείωση του αριθμού των αναθεωρήσεων είναι να πραγματοποιούμε ολικές αρθροπλαστικές που διαρκούν όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως βελτιώνοντας τις επιφάνειες στήριξης, οι οποίες αποτελούν το μέρος της πρόθεσης που φθείρεται και παράγει τα σωματίδια τα οποία προκαλούν την χαλάρωση. Είναι επίσης σημαντικό οι αρθροπλαστικές να πραγματοποιούνται από ειδικούς Ορθοπαιδικούς Χειρουργούς με την κατάλληλη κατάρτιση και εμπειρία.
Ένας ειδικός χειρουργός ισχίου (fellowship trained) μπορεί να συνδυάσει την ρομποτική αρθροπλαστική ισχίου ΜΑΚΟ® με την τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας Direct SuperiorPlus, επιτυγχάνοντας έτσι ακριβέστερη τοποθέτηση των εμφυτευμάτων και σωστότερη αναπαραγωγή της φυσιολογικής τάσης των μαλακών μορίων. Ως αποτέλεσμα εκμηδενίζονται τα ποσοστά πρόωρης άσηπτης χαλάρωσης και εξαρθρήματος του ισχίου. Τέλος, ένα από τα στοιχεία κλειδιά στην fellowship εκπαίδευση του χειρουργού είναι η απόκτηση εκτεταμένης γνώσης και εμπειρίας πάνω στα διάφορα είδη προθέσεων. Κι αυτό γιατί η σωστή επιλογή τους ανά περίπτωση είναι αυτή που θα διασφαλίσει την μακρο-βιωσιμότητα της αρθροπλαστικής.
Ποιο είναι το μέλλον της αναθεώρησης;
Το πεδίο της αναθεώρησης συνεχώς εξελίσσεται με στόχο τη μείωση των επιπλοκών καθώς και την βελτίωση των τεχνικών, του εξοπλισμού και των εμφυτευμάτων που χρησιμοποιούνται σε αυτές. Ο κίνδυνος αυτών των επιπλοκών είναι υψηλότερος από τις απλές αρθροπλαστικές και πρέπει να εξηγούνται με κάθε λεπτομέρεια στους ασθενείς.
Αυτό που γίνεται σαφές είναι ότι, όταν η αναθεώρηση πραγματοποιείται από ειδικούς στον τομέα αυτό, είναι μια προβλέψιμη διαδικασία με άριστα αποτελέσματα. Πάντα με την προϋπόθεση ότι δεν θα συμβούν επιπλοκές κατά τη διάρκεια της επέμβασης.
Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Κώστας Ζάχος είναι Ειδικός στο Ισχίο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις Αναθεωρήσεις. Διαθέτει ειδική εκπαίδευση (fellowship trained) στη χειρουργική ισχίου κατά την οποία έχει εκτελέσει μεγάλο αριθμό επεμβάσεων αναθεώρησης ισχίου. Κλείστε άμεσα το ραντεβού με τον ιατρό για εξατομικευμένη προσέγγιση.
